Ở vị trí cửa ngõ của tỉnh Sơn La, với 94% dân số là đồng bào dân tộc thiểu số, huyện Vân Hồ còn lưu giữ nhiều nét đẹp văn hóa truyền thống, phong tục tập quán độc đáo, có nhiều tiềm năng phát triển du lịch cộng đồng, thu hút du khách trong và ngoài nước.
Giữ lửa văn hóa dân tộc
Ngôi nhà nhỏ ở tiểu khu Sao Đỏ 1, xã Vân Hồ, nơi ông Bàn Văn Đức, nghệ nhân ưu tú duy nhất của huyện, đã bảo tồn chữ Nôm Dao và các nghi lễ truyền thống của dân tộc mình. Ngoài nỗ lực truyền dạy ngôn ngữ, dân ca, dân vũ cho thế hệ trẻ, ông còn đưa nghi lễ truyền thống trong đám cưới, nghi lễ cấp sắc của người Dao Tiền trở thành di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Hơn 25 năm qua, ông đã tổ chức gần 20 lớp truyền dạy chữ viết, dân ca, dân vũ cho hơn 1.000 học viên tại các huyện Vân Hồ, Mộc Châu, Phù Yên của tỉnh và huyện Mai Châu, tỉnh Hòa Bình.
Ông Đức chia sẻ: Những giá trị văn hóa của dân tộc mình cần được gìn giữ và truyền lại cho thế hệ sau. Tôi mong muốn các thế hệ trẻ hiểu biết về nguồn cội và phát triển những nét đẹp truyền thống ấy trong đời sống hiện đại, góp phần đưa di sản văn hóa phi vật thể trở thành sản phẩm du lịch độc đáo tại địa phương.
Phát triển du lịch cộng đồng
A Chu Homestay tại bản Hua Tạt, xã Vân Hồ, do anh Tráng A Chu làm chủ, là nơi nghỉ dưỡng và cũng là nơi để du khách khám phá văn hóa dân tộc Mông thông qua trang phục, những món đồ trang trí trong homestay, hoặc được những trải nghiệm làm giấy dó, vẽ sáp ong, giã bánh dày.
Anh Tráng A Chu nói: Làm du lịch đã giúp tôi tham gia bảo tồn văn hóa dân tộc và cải thiện đời sống của gia đình, cộng đồng. Năm 2024, A Chu Homestay đã đón gần 3.200 lượt khách, trong đó 35% là du khách quốc tế. Homestay đã tạo việc làm cho nhiều lao động địa phương với mức thu nhập ổn định từ 4-7 triệu đồng/người/tháng.
Với hướng đi đúng, huyện Vân Hồ phấn đấu trở thành điểm đến hấp dẫn, góp phần đưa văn hóa các dân tộc Tây Bắc đến với du khách, tạo sinh kế bền vững cho nhân dân trên địa bàn.
